Ο Κωστής Παλαμάς με μια προσταγή... "Γκρεμίστε!"

2023-02-15

«Ακούστε. Εγώ είμαι ο γκρεμιστής, γιατί είμ' εγώ κι ο κτίστης,
ο διαλεχτός της άρνησης κι ο ακριβογιός της πίστης.»
(«Δειλοί και κρυφοί στίχοι» , 1928)

Κάθε φορά που κάθομαι αντίκρυ σε αυτό το ποίημα, νιώθω την καρδιά μου να ευχαριστεί τον

Κωστή Παλαμά γι' αυτό το δώρο του στην ανθρωπότητα.

Ένας οδηγός ζωής. Μια καθοδήγηση για την διπλή και ταυτόχρονη κατεύθυνση που χρειάζεται να 'χει κάθε άνθρωπος στην πορεία μεταμόρφωσής του προς Άνθρωπο. Αλλά, και της πορείας που χρειάζεται να ακολουθεί για όσα δημιουργεί. Είναι ο μόνος τρόπος να εξαλειφθεί η ασχήμια και το ψέμα. 

Ένα ποίημα φλογερό, γενναίο, τολμηρό... ένας ύμνος στην κάθαρση, μια ωδή για αναγέννηση.

Είναι σχεδόν ανίερο για 'μένα να επιχειρήσω να ερμηνεύσω έναν τέτοιο ποιητή.
Οπότε θα σιωπήσω και θα σε προτρέψω να ξεχάσεις τους χρωματισμούς και τις ερμηνείες που έχει λάβει αυτό το ποίημα. Να ξεχάσεις και να το διαβάσεις σαν να το έγραψε ο ποιητής για 'σένα. Για τη δική σου ζωή. Να αφεθείς και να νιώσεις την παγκόσμια αλήθεια που μεταφέρεται μέσα από αυτό. 

Κι αν θες να ενδοσκοποιήσεις αναρωτήσου... 

  • τι χρειάζεται να γκρεμίσεις σε εσένα για να προοδεύσει ολόκληρη η ζωή σου;
  • τι θέλει γκρέμισμα στην ηθική σου;
  • ποιες συμπεριφορές σου χρειάζεται να ισοπεδωθούν για να γίνεις ακόμη καλύτερος/η;
  • πως θα μπορούσες να ισορροπήσεις την ένωση της άρνησης και της πίστης ως μέσα της εξέλιξής σου;
  • τι χρειάζεται να χτίσεις σε εσένα για να προοδεύσεις και από άνθρωπος να γίνεις Άνθρωπος;

Άλλωστε, για να είσαι ο κτίστης, πρέπει να είσαι κι ο γκρεμιστής...
Κι εκείνος που θέλει να εξελίσσεται...
χρειάζεται να ξέρει πότε να γκρεμίζει και πότε να χτίζει εαυτό και δημιουργήματα.
χρειάζεται να 'χει τόλμη για δημιουργία και φλογερή καρδιά! 


Ο Γκρεμιστής - Δειλοί και κρυφοί στίχοι

Ακούστε. Εγώ είμαι ο γκρεμιστής, γιατί είμ' εγώ κι ο κτίστης,
ο διαλεχτός της άρνησης κι ο ακριβογιός της πίστης.
Και θέλει και το γκρέμισμα νου και καρδιά και χέρι.
Στου μίσους τα μεσάνυχτα τρέμει ενός πόθου αστέρι.

Κι αν είμαι της νυχτιάς βλαστός, του χαλασμού πατέρας,
πάντα κοιτάζω προς το φως το απόμακρο της μέρας.
εγώ ο σεισμός ο αλύπητος, εγώ κι ο ανοιχτομάτης·
του μακρεμένου αγναντευτής, κι ο κλέφτης κι ο απελάτης

και με το καριοφίλι μου και με τ' απελατίκι
την πολιτεία την κάνω ερμιά, γη χέρσα το χωράφι.
Κάλλιο φυτρώστε, αγκριαγκαθιές, και κάλλιο ουρλιάστε, λύκοι,
κάλλιο φουσκώστε, ποταμοί και κάλλιο ανοίχτε τάφοι,

και, δυναμίτη, βρόντηξε και σιγοστάλαξε αίμα,
παρά σε πύργους άρχοντας και σε ναούς το Ψέμα.
Των πρωτογέννητων καιρών η πλάση με τ' αγρίμια
ξανάρχεται. Καλώς να ρθή. Γκρεμίζω την ασκήμια.

Είμ' ένα ανήμπορο παιδί που σκλαβωμένο το 'χει
το δείλιασμα κι όλο ρωτά και μήτε ναι μήτε όχι
δεν του αποκρίνεται κανείς, και πάει κι όλο προσμένει
το λόγο που δεν έρχεται, και μια ντροπή το δένει

Μα το τσεκούρι μοναχά στο χέρι σαν κρατήσω,
και το τσεκούρι μου ψυχή μ' ένα θυμό περίσσο.
Τάχα ποιός μάγος, ποιό στοιχειό του δούλεψε τ' ατσάλι
και νιώθω φλόγα την καρδιά και βράχο το κεφάλι,

και θέλω να τραβήξω εμπρός και πλατωσιές ν' ανοίξω,
και μ' ένα Ναι να τιναχτώ, μ' ένα Όχι να βροντήξω;
Καβάλα στο νοητάκι μου, δεν τρέμω σας όποιοι είστε
γρικάω, βγαίνει από μέσα του μια προσταγή: Γκρεμίστε!

Κωστής Παλαμάς

απελάτης= βυζαντινός φρουρός των συνόρων - ζωοκλέφτης. / νοητάκι= μαγικό άλογο με υπερφυσικές ικανότητες / μακρεμένου= ξενιτεμένου / απελατίκι= επιδρομή / πλατωσιές= πλατώματα, πλατύ άνοιγμα, ξέφωτο / γρικάω= ακούω 

Αν θέλεις να διαβάζεις περισσότερα άρθρα σαν και αυτό, γίνε μέλος της παρέας μας, κάνοντας την εγγραφή σου στο NewsLetter του Compose a DreamLife.