Πως να κερδίσεις στον εσωτερικό πόλεμο των ιδεών
Οι υπαρξιακές συγκρούσεις ή υπαρξιακές γνωστικές ασυμφωνίες της προσωπικής φιλοσοφίας αποτελούν ένα από τα πεδία εστίασης του υπαρξιακού coaching.
Είναι συγκρούσεις που εμφανίζονται όταν στην προσωπική μας φιλοσοφία περί της ύπαρξης εμπεριέχονται δύο οι περισσότερες πυρηνικές ιδέες επί του ίδιου θέματος που είναι φαινομενικά ή αντικειμενικά αντίθετες.
Αυτό προκαλεί μία συνεχή μάχη ανάμεσα σε αυτές τις ιδέες, καθώς η μία ακυρώνει την άλλη, ενώ ταυτόχρονα στο αντιληπτικό μας πεδίο έχουν λογική ισχύ που διατηρεί την ταυτόχρονη ύπαρξή τους.
Όπως για παράδειγμα ο θεός αγαπά και φροντίζει τα παιδιά του, αλλά τους στέλνει δεινά για να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι. Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχουν ταυτόχρονα οι ιδέες του φροντιστή και του τιμωρού, της αγάπης και του σαδισμού, της ανάμειξης ή μη του καλού και του κακού.
Είναι φυσιολογικό η προσωπική μας φιλοσοφική θεώρηση να εμπεριέχει και ιδέες που δεν έχουμε επεξεργαστεί σε βάθος, καθώς δεν είναι δυνατόν να αναλύσουμε το σύνολο των χιλιάδων ιδεών που εμπεριέχονται στο ενεργητικό μας.
Όμως, σε κάποιες περιπτώσεις αυτές οι αλληλοαναιρούμενες ιδέες και η σύγκρουση που προκαλούν μεταφέρονται και επηρεάζουν, σαν ντόμινο, την λειτουργία μας στις καθημερινές μας πράξεις, επιλογές και συμπεριφορές.
Όταν αυτό συμβαίνει προκαλείται σύγχυση, αγωνία και θολώνει η κρίση και η διάκριση, με αποτέλεσμα να τοποθετούμαστε με παράδοξο και μη ωφέλιμο τρόπο σε πολλούς από τους σημαντικούς τομείς της ζωής μας.
Σε ανθρώπους με μία μέση ισορροπία ψυχικής υγείας το παραπάνω παράδειγμα εκφράζεται ακόμη και στην διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού. Είτε αυτή είναι γονική, είτε αφορά το σχολικό – ακαδημαϊκό περιβάλλον.
Αυτές οι υπαρξιακές συγκρούσεις είναι διάχυτες σε κάθε τι, το οποίο έχει προσπαθήσει ο άνθρωπος να δημιουργήσει και να αντιληφθεί. Έχουν εμποτίσει τον πολιτισμό, την τέχνη, την θρησκεία, την πολιτική, τους νόμους, την οικονομία, την απλή καθημερινή μας ζωή.
Οι συνέπειες και η επίλυση αυτών των συγκρούσεων έχουν αποτελέσει αντικείμενο έρευνας διαφόρων επιστημών όπως η ψυχολογία, η ψυχιατρική, η φιλοσοφία, η φυσική κ.α. . Και φυσικά σε πολλές περιπτώσεις το χάος που προκαλούν έχει αποτελέσει πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης μεθόδων χειραγώγησης.
Ο κάθε ένας μπορεί να εργαστεί επί αυτής της παραδοξότητας και να επιφέρει ειρήνη σε αυτόν τον εσωτερικό ιδεώδη πόλεμο που μαίνεται συνεχώς επί της λογικής του.
Είναι μία εργασία μεταμορφωτική που οδηγεί στην παύση των εσωτερικών εχθροπραξιών, ενώ ταυτόχρονα άγει σταδιακά την ανάπτυξη και εξέλιξη του ανθρώπου σε ένα ον ικανό να επιτυγχάνει εσωτερική πνευματική, ψυχική και σωματική αρμονία και ευημερία.
Αν θες να παρατηρήσεις σε εσένα πως λειτουργούν αυτές οι υπαρξιακές γνωστικές ασυμφωνίες της προσωπικής σου φιλοσοφίας, χρησιμοποίησε ως παράδειγμα την ελευθερία και την ανελευθερία και αναρωτήσου πόσο σου αρέσει να σε ελέγχουν και πόσο εσύ ελέγχεις με όποιο τρόπο τους άλλους.
Συνήθως η πρώτη ενστικτώδης αμυντική απόκριση είναι πως θέλεις να είσαι ελεύθερος/η και δεν επιθυμείς να στερείς την ελευθερία κανενός. Πως δεν σου αρέσει να σε ελέγχουν και δεν επιδιώκεις τον έλεγχο κανενός.
Αν όμως κοιτάξουμε λίγο αντικειμενικότερα ίσως εντοπίσουμε πως επιθυμούμε να νιώθουμε ελεύθεροι σε μία σχέση, αλλά θέλουμε ο σύντροφός μας να κάνει αυτό που εμείς θεωρούμε σωστό ανεξάρτητα από την δική του άποψη και θέληση. Ή ίσως να εντοπίσουμε πως θέλουμε το παιδί μας να είναι ελεύθερο να επιλέγει ανεξάρτητα τις προσωπικές του τοποθετήσεις, ενώ ταυτόχρονα του υποδεικνύουμε τι είναι ορθό να πιστεύει ως προς την θρησκεία, τον άνθρωπο, το ηθικό, την ζωή, την σταδιοδρομία του κλπ. .
Χρειάζεται, λοιπόν :
- να αναπτύξουμε κριτήρια διερεύνησης της ορθότητας μίας ιδέας
- να εντοπίσουμε τις δύο ή περισσότερες συγκρουόμενες ιδέες
- να τις εξετάσουμε ως προς την ορθότητά τους
- να απορρίψουμε τις μη ορθές
- αν χρειάζεται να αντικαταστήσουμε τις απορριφθείσες με νέες που δεν συγκρούονται με τις υπόλοιπες
Η κυριότερη αιτία πίσω από αυτές τις συγκρούσεις είναι το γεγονός πως ως άνθρωποι είμαστε όντα που αναζητούμε εναγωνίως το νόημα στο κάθε τι, καθώς δεν αντέχουμε να υποφέρουμε, αν δεν υπάρχει κάποιο απώτερο νόημα και σκοπός μέσω αυτού που μας κάνει να υποφέρουμε.
Η ανάγκη αυτή, μας οδηγεί στην αλόγιστη υιοθέτηση ιδεών που ανακουφίζουν προσωρινά αυτήν την αγωνία, με σκοπό να δημιουργήσουμε μία εσωτερική σταθερά που θα δίνει εξήγηση σε όλα όσα δεν οδηγούν σε λογικά συμπεράσματα.
Η ανθρώπινη ύπαρξη όμως, από φύση, μεταλλάσσεται συνεχώς. Και αυτό είναι κάτι που μας κάνει να νιώθουμε ανασφαλείς απέναντι στην συνεχή αλλαγή, οδηγώντας μας να αναζητούμε ένα πιο σταθερό σημείο νοήματος μέσα στην ύπαρξη και στην ζωή, ώστε να σταθεροποιηθεί η αντίληψη γύρω από αυτές, καθώς η μονιμότητα μας προικίζει με το αίσθημα της ασφάλειας.
Μπροστά σε αυτήν την μεγάλη ανάγκη για ανακούφιση, προσπαθούμε να ορίσουμε αυστηρά την ύπαρξη και τη ζωή, θέτοντάς τους όρια, ενώ ταυτόχρονα επιθυμούμε διακαώς να υπάρχουμε και να ζούμε χωρίς όρια και περιορισμούς.
Ζητούμε ενστικτωδώς την ταυτόχρονη ύπαρξη ενός τρόπου να υπάρχουμε σαφώς ορισμένοι μέσα από την, χωρίς όρια, ελευθερία σε όλες της εκφράσεις της ύπαρξης και της ζωής μας.
Αυτή η ταυτόχρονη και αντίθετη εσωτερική κίνηση δημιουργεί ένα γνωστικό χάος, το οποίο επηρεάζει τα πάντα, όπως την ηθική μας, τη στάση μας στη ζωή, το τι επιλέγουμε να ζούμε, το πως φερόμαστε και πράττουμε προς τον εαυτό μας και τους άλλους.
Το ζητούμενο δεν είναι απλώς ο εντοπισμός και η αποδοχή τέτοιων εσωτερικών δεδομένων. Το ζητούμενο είναι η συνειδητή τακτοποίηση και οργάνωση της χαώδους εσωτερικής πληροφορίας με τέτοιο τρόπο ώστε να επέλθει ένωση και ενοποίηση των διαχωρισμένων εσωτερικών μερών μας.
Μόνο μέσω της ένωσης μπορούμε να οδηγηθούμε στη θέαση και βίωση του αδιαίρετου… του πρωταρχικού της υπάρξεώς μας…
Άλλωστε, η ένωση αποτελεί την απάντηση σε πολλά από τα μεγάλα πανανθρώπινα ερωτήματα!
Αν θέλεις να διαβάζεις περισσότερα άρθρα σαν και αυτό, γίνε μέλος της παρέας μας, κάνοντας την εγγραφή σου στο NewsLetter του Compose a DreamLife.